Rizoktonioza - zaawansowane objawy rizoktoniozy na starszych roślinach

Patogen:
Grzyb Rhizoctonia solani (stadium doskonałe Thanatephorus cucumeris )

Objawy:
Grzyb ten poraża przede wszystkim pomidory w uprawie wiosennej wkrótce po posadzeniu. Na porażonych roślinach tuż pod powierzchnią gleby na szyjce korzeniowej tworzą się lekko wklęśnięte, brunatne plamy okalające podstawę łodygi. Brzegi plam są ostro odgraniczone od zdrowej tkanki. Nad strefą porażenia na łodydze tworzą się liczne korzenie przybyszowe. Do zamierania roślin dochodzi tylko przy bardzo wczesnej infekcji. Na starszych roślinach dolne liście żółkną i więdną, lecz rośliny zamierają stosunkowo rzadko. W warunkach wysokiej wilgotności porażone miejsca zasiedlane są przez różne bakterie lub szarą pleśń, co prowadzi do mokrej zgnilizny u podstawy łodygi. Grzyb R. solani bardzo często izolowany jest z gnijących korzeni pomidorów.

Ważne informacje:
Rhizoctonia solani jest bardzo pospolitym grzybem glebowym, atakującym kilkadziesiąt gatunków roślin uprawnych. Grzybnia rozrasta się głównie w wierzchniej warstwie gleby. Porażane są przede wszystkim młode rośliny pomidora - do 8 tygodni po pikowaniu. Chorobie sprzyja wysoka wilgotność gleby oraz duża zawartość substancji organicznej. Grzyb atakuje pomidory w bardzo szerokim zakresie temperatur - od 10 do 35°C. W temperaturze około 10°C okres inkubacji trwa 11-15 dni, a przy 20°C tylko 3 dni. Patogen ten nie był notowany w uprawach hydroponicznych.

Profilaktyka i zwalczanie:
W uprawie tradycyjnej podstawowe znaczenie w zapobieganiu i zwalczaniu choroby ma odkażanie ziemi parą wodną lub fumigantami. Rola tych zabiegów jest szczególnie duża, bowiem aktualnie nie ma zarejestrowanych specyficznych fungicydów do zwalczania rizoktoniozy na pomidorach. Należy sadzić dobrze zahartowaną rozsadę oraz unikać nadmiernego zwilżenia powierzchni gleby. Odsunięcie kroplownika od podstawy łodygi może spowodować spowolnienie przebiegu choroby i złagodzić jej objawy. Rizoktoniozę ogranicza podlewanie roślin roztworem tiofanatu metylowego, najlepiej w mieszaninie z jednym z preparatów kombinowanych zawierających mankozeb, zalecanych do zwalczania zgnilizny pierścieniowej pomidora. Grzyba R. solani można również zwalczać na drodze biologicznej, wprowadzając do gleby biopreparaty zawierające antagonistyczne grzyby z rodzaju Trichoderma , np. T. harzianum, T. viride . Uprawa w wełnie mineralnej skutecznie eliminuje występowanie choroby.