Fuzarioza zgorzelowa - wewnętrzne zbrunatnienie szyjki korzeniowej

Patogen:
Chorobę wywołuje grzyb Fusarium oxysporum f.sp . radicis-lycopersici

Objawy:
Początkowo patogen powoduje powstawanie na korzeniach małych, ciemnych plamek brązowienie i zamieranie korzeni, brunatnienie wewnętrznych tkanek piętki korzeniowej i podstawy łodygi oraz wiązek przewodzących w dolnej części łodygi, najczęściej do wysokości nie przekraczającej 30 cm . Na zewnątrz, tuż przy powierzchni substratu lub nieco głębiej, widoczne są suche, nekrotyczne, brązowe wżery, obejmujące pierścieniem szyjkę korzeniową, a z czasem również podstawę łodygi.
W początkowym stadium choroby na przyziemnej części łodygi tworzą się szarozielone lub brązowe, nekrotyczne smugi lub plamy, zlokalizowane zazwyczaj z jednej strony łodygi. Później dolna część łodygi często brązowieje i pojawia się tam różowy nalot grzyba. Żółknięcie najstarszych liści, zahamowanie wzrostu i więdnięcie roślin uwidacznia się zwykle tuż przed rozpoczęciem zbiorów. Podczas produkcji rozsady i w początkowej fazie uprawy wyraźne objawy porażenia roślin przez Fusarium oxysporum f.sp. radicis-lycopersici (Forl) ujawniają się dość rzadko.

Ważne informacje:
Grzyb Forl wyjątkowo szybko rozwija się w podłożu sterylnym, a więc pozbawionym mikroorganizmów. Stąd też świeża wełna mineralna, w której początkowo nie ma żadnej aktywności mikrobiologicznej, stanowi idealne środowisko dla rozwoju choroby. W wielu przypadkach, zwłaszcza w uprawach bezglebowych, podstawowym źródłem pierwotnej infekcji są mikrokonidia grzyba Forl, przenoszone z prądami powietrza. Wektorem tego patogenu są również ziemiórki. Grzyb wnika do rośliny przez naturalne zranienia powstające na korzeniach w miejscach wyrastania korzeni bocznych lub u podstawy łodygi, w punktach tworzenia się korzeni przybyszowych. Źródłem choroby mogą być również zakażone nasiona. Choroba rozwija się najszybciej przy niskiej temperaturze podłoża (10-18°C). W bezglebowej uprawie pomidorów największe zagrożenie dla zdrowotności roślin stwarza infekcja w czasie produkcji rozsady. Posadzenie zakażonej rozsady z reguły wcześniej lub później kończy się zamieraniem roślin na miejscu stałej uprawy. Zdecydowanie mniej groźne jest porażenie roślin już rosnących w matach. W pożywce hydroponicznej grzyb Forl zachowuje patogeniczność przez rok.

Profilaktyka i zwalczanie:
Najpewniejszym sposobem uniknięcia problemów z tą chorobą jest uprawa odmian odpornych lub o dużej tolerancji na Forl. Dobre efekty daje także szczepienie na podkładkach typu TmKNVF 2 F r z tolerancją na fuzariozę zgorzelową; standardowe podkładki z odpornością na rasę 1 i 2 Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici i inne choroby, nie chronią przed fuzariozą zgorzelową. W przypadku odmian podatnych konieczne jest systematyczne zwalczanie ziemiórek. Profilaktyczne stosowanie biopreparatów zawierających antagonistyczne grzyby Trichoderma spp. lub Pythium oligandrum (Polyversum) istotnie ogranicza występowanie choroby.