Objawy dodatkowe: osłabienie wzrostu wierzchołka, drobnienie liści wierzchołkowych

matowienie, odbarwienie najstarszych liści spowodowane nadmiernym nawilżeniem podłoża

matowienie najstarszych liści spowodowane zniszczonym systemem korzeniowym

przebarwienia na starszych liściach przy braku składników (nadmierne obciążenie roślin owocami)

Uszkodzona część rośliny: najstarsze dolne liście rośliny

Występowanie: po i w okresie kwitnienia oraz w okresie zawiązywania owoców,

Przyczyny:

• brak prawidłowego odżywiania
• słaby system korzeniowy
• nadmierna wilgotność podłoża
  • faktycznym brakiem poszczególnych pierwiastków poprzez niedostarczenie optymalnych ich ilości w nawożeniu podstawowym i uzupełniającym (najczęściej dotyczy magnezu i mikroelementów) lub poprzez nieprawidłowe przygotowanie pożywki
  • pozornym brakiem składników na skutek utrudnionego pobierania, spowodowanego najczęściej nieodpowiednim odczynem podłoża uprawowego
  • nieprawidłową proporcją między składników
  • nadmiernym stężeniem składników w podłożu spowodowanym - obfitym nawożeniem mineralnym nie dostosowanym do wymagań roślin; - nawożeniem posypowym często przy nadmiernych jednorazowych dawkach; - fertygacją przy zbyt dużym stężeniu podawanych pożywek lub nadmiernej ich ilości

objawy niedostatecznego pobierania wody w okresie kwitnienia (liść, kwiat)

Zapobieganie:

• ustalenie przyczyn i przeciwdziałanie
• stosowanie ogólnej zasady kontrolowanie EC, pH i poziomu składników (pożywka systematycznie; przelew - całodobowy; wyciąg z podłoża, np. wełny mineralnej - EC i pH co kilka dni, zawartość makroelementów - co koło 14 dni, zawartość mikroelementów minimum raz w miesiącu)
• dodatkowo kontrolowanie stężenia składników i odczynu w kilku punktach maty uprawowej
• utrzymanie prawidłowego ogólnego stężenia składników w podłożu uprawowym (wymaga to szybkich okresowych zmian i dostosowania stężenia składników do EC wyciągu z maty uprawowej i EC z przelewu ustalonego w oparciu o analizę stężenia i zawartości poszczególnych składników w podłożu
• zmiana stężenia składników w pożywce i podłożu wraz ze zmianą składu jakościowego (uwzględniające aktualny stan wg. analizy - szczególnie zawartość w podłożu siarczanów i potasu
• dostosowanie warunków uprawowych, nie tylko do okresu i fazy wzrostu, ale również do warunków świetlnych, termicznych i wilgotności
• pobudzenie do wzrostu (większa częstotliwość nawodnień, więcej krótkich cykli, wcześniejsze rozpoczynanie i późniejsze kończenie nawodnień
• utrzymanie optymalnych warunków dla wzrostu i aktywności korzeni

Informacje dodatkowe:

• mniejsza lub większa od optymalnej zawartość makroelementów: azotu (N), fosforu (P), potasu (K), wapnia (Ca) ogranicza występowanie i pobieranie innych makro- i mikroelementów, a mniejsza lub większa, od optymalnej, zawartość mikroelementów ogranicza występowanie i pobieranie innych mikroelementów
• wysokie EC - zmniejszenie pobierania wapnia i magnezu, zwiększenie potasu